Bij verbreking van een samenwoningsrelatie zullen er afspraken moeten worden gemaakt over de gevolgen ervan. In dit artikel geven wij toelichting op de aandachtspunten die spelen bij beëindiging samenwoning.
Kinderen en beëindiging samenwoning
Wanneer er kinderen zijn betrokken, waarover de ouders gezamenlijk ouderlijk gezag uitoefenen, zullen de ouders een ouderschapsplan dienen te maken. In het ouderschapsplan worden afspraken opgenomen over de invulling van het ouderlijk gezag, de verdeling van de zorg- en opvoedingstaken (omgang) en kinderalimentatie.
Het komt bij samenwoners ook wel voor dat uitsluitend één ouder belast is met het ouderlijk gezag. Er hoeft dan geen ouderschapsplan te worden gemaakt. Echter, dit neemt niet weg dat er wel afspraken over de kinderen moeten worden gemaakt. Het is in het belang van de kinderen dat er onder meer afspraken worden gemaakt over een omgangsregeling en over kinderalimentatie.
Wanneer het niet lukt om in overleg met elkaar tot afspraken te komen over de kinderen, dan zal een gerechtelijke procedure opgestart moeten worden.
Financiële gevolgen bij het stoppen van samenwonen
De wettelijke regels die van toepassing zijn bij een echtscheiding of ontbinding van een geregistreerd partnerschap zijn niet van toepassing. Omdat er geen specifieke wettelijke regeling is voor de (ongehuwde) samenwoners geldt de algemene vermogensrechtelijke regeling.
Zo is er bij beëindiging van de samenwoningsrelatie, anders dan bij gehuwden of geregistreerd partners, geen wettelijke verplichting om partneralimentatie te betalen. Ook ontstaat er geen, van rechtswege, (beperkte) gemeenschap van goederen als gevolg van de samenwoning.
Is er wel een samenlevingscontract?
Ongehuwd samenwoners kunnen er voor kiezen om afspraken op te nemen in een samenlevingsovereenkomst. In een samenlevingsovereenkomst kunnen afspraken zijn opgenomen over de verdeling van de kosten van de gemeenschappelijke huishouding en de kosten van eventuele kinderen, bankrekeningen, de gezamenlijke woning, de verdeling van de boedel en partnerpensioen (nabestaandenpensioen). Ook kunnen in een samenlevingsovereenkomst afspraken worden opgenomen over betaling van partneralimentatie.
In de samenlevingsovereenkomst wordt ook geregeld hoe de samenlevingsovereenkomst beëindigd dient te worden en op welke wijze de financiële gevolgen van die beëindiging geregeld dienen te worden. Soms is het lastig om de bedoeling van de samenwoners uit de samenlevingsovereenkomst op te maken. Het is dan niet zo dat de tekstuele uitleg van de overeenkomst bepalend is: alle bijzondere omstandigheden worden meegenomen om de bedoeling van de samenwoners bij het sluiten van de overeenkomst te bepalen.
Is er geen samenlevingsovereenkomst opgesteld?
Wanneer er geen sprake is van een samenlevingsovereenkomst, dan is er in beginsel geen gezamenlijk vermogen of schuld. Ieder behoudt zijn eigen goederen en/of schulden. Toch zijn er vaak goederen gezamenlijk gekocht. In dat geval zullen de goederen verdeeld dienen te worden. Is er een gezamenlijk een woning gekocht, dan zal bekeken moeten worden of de woning zal worden verkocht of dat deze zal worden overgenomen door één van beide partners. Wanneer sprake is van gezamenlijke schulden, dan zullen er afspraken gemaakt moeten worden over de aflossing ervan. Wanneer door de ene partner is geïnvesteerd in een goed van de andere partner, dan is er sprake van een vergoedingsrecht.
Zowel in het geval dat sprake is van een samenlevingsovereenkomst als in het geval dat er geen samenlevingsovereenkomst is gesloten, is het raadzaam om de afspraken over de financiële gevolgen vast te leggen in een overeenkomst (convenant). Dit is in ieder geval noodzakelijk wanneer sprake is van een koopwoning.
Komt u er samen niet uit, dan zal een gerechtelijke procedure gestart moeten worden. Bij samenwoners kunnen geschillen over kinderen en de vermogensrechtelijke afwikkeling niet in één gerechtelijke procedure aan de rechtbank worden voorgelegd. De procedure voor wat betreft de vermogensrechtelijke afwikkeling wordt met een dagvaarding separaat aanhangig gemaakt.
Omdat met het voeren van procedures de strijd tussen de ex-partners wordt vergroot, is het in belang van alle betrokken – met name van eventueel betrokken kinderen – om te proberen in overleg tot afspraken te komen. Het maken van afspraken kan via mediation, maar ook wanneer ieder van u individueel wordt bijgestaan door een advocaat.
Voor mediation of indien u liever een eigen advocaat wenst, kunt u terecht bij onze gespecialiseerde advocaat familiemediator.
