Aansprakelijkheid voor schade door omgewaaide grafsteen: Een opmerkelijke uitspraak van de rechtbank Rotterdam over de aansprakelijkheid voor schade door een grafsteen die omvalt tijdens een storm.
De partijen in deze procedure zijn beiden rechthebbende van een graf op de algemene begraafplaats in Mijnsheerenland. In februari 2022 raakt de grafsteen van de moeder van de eiser onherstelbaar beschadigd tijdens een storm. De vrouw stelt de rechthebbende van een ander graf aansprakelijk, omdat de graftsteen door een gebrek zou zijn omgevallen en schade zou hebben veroorzaakt aan de grafsteen van haar moeder. De aansprakelijk gestelde partij ontkent dat de ene grafsteen op de andere is gevallen en wijst bovendien op de (uitzonderlijk) zware storm waardoor de grafsteen zou zijn omgevallen.
De rechter wijst de schadeclaim uiteindelijk af. De grafsteen viel om tijdens een zeer zware storm. Dat een grafsteen niet omvalt onder dergelijke uitzonderlijke omstandigheden is geen eis die we aan een grafsteen mogen stellen.
Grafsteen is een opstal
Een grafsteen is een opstal. Voor opstallen geldt risicoaansprakelijkheid. Als een opstal niet voldoet aan de eisen die we hieraan mogen stellen dan is de bezitter aansprakelijk voor eventuele schade die hierdoor ontstaat. Dit is een vorm van risico aansprakelijkheid. Of de bezitter/rechthebbende van de grafsteen zelf schuld heeft aan het ontstaan van de schade is niet van belang om het recht op een schadevergoeding vast te stellen:
´Op grond van artikel 6:174 lid 1 BW is de bezitter van een opstal die niet voldoet aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen, en daardoor gevaar voor personen of zaken oplevert in beginsel aansprakelijk wanneer dit gevaar zich verwezenlijkt. Het gaat hierbij om risicoaansprakelijkheid, wat meebrengt dat, indien het gevaar zich verwezenlijkt, de bezitter van de zaak aansprakelijk is voor de ontstane schade, los van de vraag of de bezitter de schade zelf heeft veroorzaakt.´
Gebrekkig opstal
Of er sprake is van een gebrekkig opstal beoordelen we aan de hand van de vraag of een opstal voldoet aan de eisen die we daaraan mogen stellen. Aan welke eisen een opstal moet voldoen, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval:
´Of de opstal voldoet aan de objectieve eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen hangt mede af van het te verwachten gebruik en de bestemming van de opstal, de kans op verwezenlijking van het gevaar voor personen of zaken en welke onderhouds- en veiligheidsmaatregelen mogelijk en redelijkerwijs te vergen zijn (Hoge Raad 17 december 2010, ECLI:NL:HR:2010:BN6236, r.o. 4.4.4).´
Bewijslast gebrekkig opstal ligt bij eiseres
De eisende partij moet aantonen dat het opstal gebrekkig is. De eiser moet in dit geval dus aantonen dat de grafsteen niet voldeed aan de eisen die we aan een grafsteen mogen stellen:
´Het is aan [eiseres] om te stellen en zo nodig te bewijzen dat sprake is van een situatie zoals hiervoor omschreven. Indien zij hierin slaagt, kan [gedaagde] zich erop beroepen dat zij alle nodige maatregelen heeft genomen om de gevaarlijke toestand te beëindigen, maar het gevaar zich toch heeft verwezenlijkt.´
Zwaarste storm afgelopen 50 jaar
In dit geval gaat het aan de eisen die we stellen aan een grafsteen. Van een grafsteen mogen we verwachten dat deze niet zomaar omvalt. De vraag is of het omvallen van de grafsteen gezien moet worden als een gebrek. Van een grafsteen mogen we immers verwachten dat deze niet zomaar omvalt. Dit is in dit geval anders, omdat de grafsteen omviel tijdens een zeer zware storm:
´Niet is gebleken dat Grafsteen [gedaagde] gebrekkig was ten tijde van het voornoemde voorval. [gedaagde] heeft onbetwist gesteld dat voorafgaand aan het voorval sprake was van zeer zware stormen, die in de top drie van de zwaarste stormen van de afgelopen vijftig jaar stonden.´
Omgevallen door uitzonderlijke omstandigheden
De storm waardoor de grafsteen omviel was uitzonderlijk zwaar. Dat een grafsteen omvalt tijdens een uitzonderlijk zware storm betekent niet dat de grafsteen gebrekkig is. Dat een grafsteen overeind blijft onder deze uitzonderlijke omstandigheden is geen eis die we aan een opstal mogen stellen:
´Dat een grafsteen onder dergelijke uitzonderlijke omstandigheden omvalt, brengt niet zonder meer mee dat die grafsteen daardoor niet voldoet aan de eisen die eraan gesteld mogen worden.´
Omvallen maakt grafsteen niet gebrekkig
De eisende partij vindt dat de grafsteen gebrekig was, omdat deze is omgevallen. Alle andere grafstenen op de begraafplaats zijn namelijk niet omgevallen. De eisende partij levert geen bewijs waaruit blijkt dat de grafsteen onvoldoende stevig is vastgezet. Dat andere grafstenen niet zijn omgevallen tijdens de storm betekent niet dat de grafsteen niet op deugdelijke wijze verankerd was:
´[eiseres] heeft bovendien onvoldoende onderbouwd dat Grafsteen [gedaagde] niet op deugdelijke wijze met de grond verankerd was. Het enige feit dat bijna alle andere grafstenen op de begraafplaats wel overeind zijn gebleven is in dit kader onvoldoende.´
Uw schade bespreken met een specialist
Bel naar 0800 – 44 55 000, stuur een e-mail naar info@hijink.com of vul het onderstaande contactformulier in om gebeld te worden door een specialist.
Bron: www.rechtspraak.nl Rechtbank Rotterdam 8 juni 2023, ECLI:NL:RBROT:2023:6732