Een binnenvaartschip vaart in Brussel tegen een brug aan. Zowel de brug als het schip raken beschadigd. De eigenaar van het schip stelt de ingehuurde kapitein en een bemiddelingsbureau aansprakelijk. De rechter concludeert dat de eigenaar van het schip de ingehuurde kapitein had moeten inlichten over de ongebruikelijke verzekeringsovereenkomst. De ingehuurde kapitein is daarom niet aansprakelijk voor de schade van de aanvaring met de brug.
De opdrachtgever van de kapitein kan hem niet aansprakelijk stellen voor de schade van de aanvaring, omdat de opdrachtgever een zorgplicht schond door de kapitein niet te informeren over het feit dat hij onverzekerd was en daarom mogelijk persoonlijk aansprakelijk voor schade.
Waar gaat deze uitspraak over
Onder de casco verzekering van een schip valt normaal gesproken ook schade die veroorzaakt wordt door de bemanning. Het is in Nederland gebruikelijk dat ook schade door eventuele fouten van een afloskapitein onder de dekking van de verzekering van het schip valt. In deze procedure wijst de rechtbank de schadeclaim af, omdat de opdrachtgever de ingehuurde partij niet informeerde dat hij niet onder afgesloten verzekering viel. het verhalen van schade op de afloskapitein is daarom in strijd met de redelijkheid en billijkheid.
Aansprakelijkheid tussenpersoon
In deze procedure worden de ingehuurde kapitein en een bemiddelaar aansprakelijk gesteld. De afloskapitein zou het werk op het schip hebben verricht als ondergeschikte van de bemiddelaar. De rechter stelt echter vast dat de eigenaar van het schip de aansprakelijk gestelde persoon geen opdracht gaf om een afloskapitein te regelen voor het schip. De ingehuurde schipper is daarom geen ondergeschikte van de aansprakelijk gestelde partij:
‘Anders dan [eiseres sub 1] c.s. stelt, kan niet worden geconcludeerd dat [gedaagde 1] zich jegens [eiseres sub 1] c.s. commiteerde om voor haar een afloskapitein te regelen en [gedaagde 2] als haar ondergeschikte kan worden aangemerkt. Er is niet gebleken dat een dergelijke opdracht door [eiseres sub 1] c.s. aan [gedaagde 1] is verstrekt. Ook de overgelegde stukken bieden daarvoor geen steun. Er is geen overeenkomst overgelegd, geen opdracht, geen factuur en de enkele WhatsApp-berichten waarop [eiseres sub 1] c.s. beroep doet zijn onvoldoende om hieruit een opdracht af te kunnen leiden.’
Zorgplicht opdrachtgever wijzen op persoonlijke aansprakelijkheid
De zorgplicht die de opdrachtgever in deze zaak schendt, is gebaseerd op artikel 6:248 lid 1 BW. In dit artikel staat: ‘Een overeenkomst heeft niet alleen de door partijen overeengekomen rechtsgevolgen, maar ook die welke, naar de aard van de overeenkomst, uit de wet, de gewoonte of de eisen van redelijkheid en billijkheid voortvloeien.’ De schipper toont aan dat het gewoon is in de branche dat de afloskapitein onder de cascoverzekering van het schip valt. De rechter stelt daarom vast dat er een verplichting rust op de eigenaar van het schip om de afloskapitein te informeren over het risico dat de kapitein persoonlijk aansprakelijk is:
‘Gelet op die gebruikelijke praktijk en gelet op het inherent aan het varen verbonden risico van een aanvaring mocht van [eiseres sub 1] c.s. redelijkerwijze worden verwacht dat zij [gedaagde 2] als ingeschakelde afloskapitein erop had gewezen dat de cascoverzekering van de [naam schip] afweek van deze gebruikelijke praktijk en eventuele schade op hem verhaald zou kunnen worden door de verzekeraar en/of door haarzelf. Als [gedaagde 2] die informatie had gehad, had hij andere keuzes kunnen maken dan op stel en sprong en onverzekerd met de [naam schip] te gaan varen waarbij hij het risico nam dat hij persoonlijk aansprakelijk zou kunnen worden gehouden voor aanzienlijke schade.’
Dat de afloskapitein onder de verzekering van het schip valt, is gebruikelijk. De eigenaar van het schip heeft de afloskapitein niet op de hoogte gebracht van de van de praktijk afwijkende voorwaarden in de verzekeringsovereenkomst. Dit is een schending van de zorgplicht die op de opdrachtgever rust. Het verhalen van de schade op de kapitein is daarom volgens de rechter in strijdt met de redelijkheid en billijkheid. De schadeclaim wordt dan ook afgewezen:
‘Vast staat dat [eiseres sub 1] c.s. [gedaagde 2] , voorafgaand aan het aan boord gaan van de [naam schip] op 16 december 2019, niet heeft geïnformeerd dat eventuele schade die door een aanvaring zou worden veroorzaakt op hem kon worden verhaald. Daarmee heeft [eiseres sub 1] c.s. haar zorgplicht ten opzichte van de door haar ingehuurde afloskapitein [gedaagde 2] geschonden. Dit maakt het alsnog verhalen van schade op [gedaagde 2] naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar. De schending van de zorgplicht door [eiseres sub 1] c.s. staat dan ook aan aansprakelijkheid van [gedaagde 2] in de weg (vgl. ook het arrest van 17 mei 2022 van het Hof Den Haag, ECLI:GHDHA:2022:733, S&S 2022/79).’
Hof Den Haag 17 mei 2022
De rechtbank verwijst naar een uitspraak van het gerechtshof Den Haag. In die procedure verleende een schipper een vriendendienst door een schip van Rotterdam naar Amsterdam te varen. Dit ging echter mis en er ontstond schade door een aanvaring. De schipper was volgens het hof niet aansprakelijk, omdat hij niet wist dat hij mogelijk persoonlijk aansprakelijk zou zijn voor schade. De eigenaar van het schip had hem hiervan op de hoogte moeten brengen en schond haar zorgplicht door dit niet te doen:
‘Mede gelet op het inherent aan het varen verbonden risico van een aanvaring mocht [appellant] er redelijkerwijs op vertrouwen dat MRC hem bij het verzoek om het schip als gezagvoerder over te brengen er in voorkomend geval op had gewezen dat voor het schip geen cascoverzekering was afgesloten. MRC behoort bedoeld risico – in het kader van een vriendendienst – niet zonder waarschuwing bij de verlener van de vriendendienst te leggen, te minder nu het bij een vriendendienst in het algemeen zo is dat hulp wordt verleend voor risico van degene die van de vriendendienst gebruik maakt. Ook die eigen zorgplichtschending van MRC staat aan aansprakelijkheid van [appellant] in de weg.’
Schakel een advocaat aansprakelijkheidsrecht in
Bespreek uw schade vrijblijvend zodat u weet wat uw mogelijkheden zijn. Neem contact op. Ons telefoonnummer is 0800 – 44 55 000 . U kunt ook een e-mail sturen naar info@hijink.com of het onderstaande contactformulier invullen.
Bronnen: www.rechtspraak.nl
Rechtbank Rotterdam 25 oktober 2023, ECLI:NL:RBROT:2023:9842
Gerechtshof Den Haag 17 mei 2022, ECLI:NL:GHDHA:2022:733