Toepassing en uitleg van de nieuwe opzetclausule in AVP verzekering
opzetclausule in AVP verzekering
In artikel 7:952 BW is opgenomen dat de verzekeraar geen schadevergoeding hoeft te betalen aan de verzekerde als die schade opzettelijk of door roekeloosheid is veroorzaakt. Dit wordt ook wel kortweg de opzetclausule in AVP verzekering genoemd. Deze opzetclausule is opgenomen in de verzekeringspolis, bijvoorbeeld bij de aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren.
De opzetclausule in AVP verzekering waarover partijen strijden in de procedure is als volgt opgenomen in de polisvoorwaarden:
“Niet gedekt is de aansprakelijkheid van een verzekerde voor schade veroorzaakt door en/of voortvloeiende uit zijn/haar opzettelijk en tegen een persoon of zaak gericht wederrechtelijk handelen of nalaten.”
De bedoeling van verzekeraars dat de opzet ziet op het gedrag. In het verleden was de opzet gekoppeld aan de gevolgen. Als de opzet is gekoppeld aan de gevolgen, volgt al snel het verweer dat de verzekerde met zijn gedraging niet deze gevolgen beoogde. Bijvoorbeeld de verzekerde die iemand letselschade toebrengt omdat hij een ander slaat. De redenatie is dan dat de vuistslag niet gericht was op het toebrengen van letselschade. In de huidige variant van de opzetclausule is de opzet gericht op de gedraging. Het toebrengen van een vuistslag valt daarmee al onder de opzetclausule waarvan de gevolgen per definitie zijn uitgesloten van dekking. Er is dus sprake van een loskoppeling van de gedraging en de (beoogde) gevolgen. Het moet uiteraard wel gaan om een opzettelijke gedraging.
Opzetclausule en veroorzaken letsel en schade
Let goed op dat de opzet gericht moet zijn op de gedraging en niet op de gevolgen. Als een fietser door rood licht fiets en een voetganger verwond. Kan de verzekeraar geen beroep doen op de opzetclausule in AVP Verzekering. De opzet van de fietser is gericht op het door rood rijden, niet op het letsel toebrengen aan de voetganger.
In de zaak waar in de rechter heeft te oordelen heeft vader zijn baby meerdere keren door elkaar geschud. Dit schudden heeft geleid tot blijvend letsel bij de baby. Het zogenaamde ‘shaken baby syndroom’. De vader wordt hiervoor strafrechtelijk vervolgd en veroordeeld voor het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel.
Schadevergoeding Shaken baby syndroom
In de procedure bij de civiele rechter, waarbij de aansprakelijkheidsverzekeraar van de vader is aangesproken, moet worden beoordeeld of verzekeraar terecht een beroep doet op de opzetclausule. Als de opzetclausule terecht wordt toegepast, biedt de verzekering geen dekking voor de letselschade die de baby lijdt. Naar verwachting zal dan ook een groot deel van de schade niet worden vergoedt.
De Hoge Raad krijgt uiteindelijk te oordelen over de uitleg van de opzetclausule. De Hoge Raad betoogt dat de opzet van de verzekerde gericht moet zijn op de gedraging zelf, en niet op de gevolgen van de gedraging. Het onderscheid tussen opzet gericht op de gedraging en opzet gericht op de gevolgen is echter niet altijd even scherp te maken.
De Hoge Raad benadrukt de objectieve invulling van de clausule tot uitgangspunt te nemen. Echter met bijzondere omstandigheden in een concrete situatie kan rekening worden gehouden.
Objectieve maatstaven gedraging
De Hoge Raad stelt dat naar objectieve maatstaven moet worden beoordeeld of een opzettelijke gedraging gericht is op het ontstaan van letselschade of schade. Hierbij is dus de aard van de gedraging in de gegeven omstandigheden belangrijk.
Dit kan meebrengen dat een gedraging die niet is gericht op het toebrengen van letsel of schade, wel kan meebrengen dat naar objectieve maatstaven letsel of schade een te verwachten of normaal gevolg is van de gedraging. In dat geval moet er van uit gegaan worden dat de gedraging gericht was op het doen ontstaan van letsel of schade, ook al was deze soort letselschade of schade of de ernst niet beoogd.
Er moet dus sprake zijn van een opzettelijke en wederrechtelijke gedraging van de verzekerde die objectief gezien gericht is op het ontstaan van verwondingen of schade, waarbij de letsels of de schade een objectief te verwachten of normaal gevolg is van de gedraging.
Bijzondere omstandigheden, redelijkheid en billijkheid
Soms echter zijn er bijzondere omstandigheden die dwingen tot afwijken. De volgende factoren zijn van belang:
- aard van de onrechtmatige gedraging;
- omstandigheden waaronder deze is verricht;
- mate van verwijt van de verzekerde ten aanzien van de gedraging of andere subjectieve omstandigheden aan diens zijde;
- aard en de ernst van de schadelijke gevolgen;
Het een en ander bezien in het licht van de strekking en maatschappelijke betekenis van de AVP.
Toepassen opzetclausule in APV verzekering
De Hoge Raad onderschrijft het verweer van verzekeraar Reaal dat de opzet niet gericht hoeft te zijn op de gevolgen. Vereist is ook niet dat de opzet gericht was op het wederrechtelijke karakter van de gedraging. Dus ook strafrechtelijke schulddelicten, zonder dit te hebben beoogd, kunnen daarmee onder de opzetclausule vallen.
In de casus waarin de vader zijn baby van 5 maanden zo hard schud dat het daar letselschade in de zin van het shaken baby syndroom overhoudt, ziet de Hoge Raad een bijzondere omstandigheid.
Aldus de Hoge Raad is er sprake van een opzettelijke gedraging bestaande uit het door elkaar schudden van de baby. Een gedraging die was gericht tegen de baby en naar objectieve maatstaven als een te verwachten gevolg hersenletsel kan veroorzaken. Hiermee is de gedraging objectief bezien (en dus niet subjectief door de vader) gericht op het toebrengen van dit letsel. Dit desondanks de intentie van de vader om de baby te laten stoppen met huilen en hij de gevolgen van zijn gedraging niet overzag noch bedoelde. Juist deze subjectieve omstandigheid van vader kan er toe leiden dat de opzetclausule tot een niet redelijk en maatschappelijk aanvaardbaar resultaat leidt. Ook moet de verminderde toerekeningsvatbaarheid van de vader worden meegewogen.
Ook neemt de Hoge Raad de maatschappelijke functie van AVP mee, zijnde een beschermende functie van dader en slachtoffer.
Aldus de Hoge Raad moet in het onderhavige geval de opzetclausule in AVP verzekering buiten toepassing blijven en dus moet Reaal overgaan tot het vergoeden van de letselschade.
Verschil WA verzekering en AVP verzekering
Een WA verzekering en een AVP verzekering zijn beide aansprakelijkheidsverzekeringen. Dit betekent dat de verzekering ziet op schade waarvoor de verzekerde verantwoordelijk/aansprakelijk is. Op het moment dat u aansprakelijk bent voor schade zal de verzekering deze schade vergoeden. Het verschil tussen beide verzekeringen is dat de verplichte WA verzekering wordt afgesloten voor een voertuig. Alle schade die met het voertuig wordt veroorzaakt, komt voor vergoeding in aanmerking. De (niet verplichte)AVP verzekering ziet op alle schade die een persoon veroorzaakt. De WA verzekering is niet verplicht voor eigen schade. Indien u ook uw eigen schade, bijvoorbeeld schade aan uw auto, wilt verzekeren, dient u een ruimere WA verzekering af te sluiten bijvoorbeeld beperkt casco of een allrisk verzekering.
Is een AVP verzekering verplicht?
De AVP verzekering is niet verplicht in Nederland. Een WA verzekering is wel verplicht voor motor- en autobezitters. Indien u schade veroorzaakt met uw auto of motor wordt deze altijd verhaald op de WA verzekering. Schade die u per ongeluk aan een derde toebrengt die niet wordt gedekt door een WA verzekering kan sterk oplopen. Bij letselschade kan een schade van tonnen of zelfs miljoenen ontstaan. Middels een AVP verzekering kunt u zich eenvoudig tegen deze schade verzekeren voor enkele euros per maand. Het afsluiten van een AVP verzekering is dus niet verplicht, maar wel verstandig.
Advies letselschade advocaat
Bent u betrokken geraakt bij een ongeval of heeft u op andere wijze letsel of schade opgelopen. Neem contact op met onze letselschade advocaten voor een vrijblijvend advies. Bel 0800-4455000 (gratis) of laat onderstaand uw gegevens achter, dan bellen wij u.