Aansprakelijkheid is de verplichting om schade te herstellen of vergoeden. Het aansprakelijkheidsrecht heeft betrekking op herstel of compensatie van geleden schade.
Aansprakelijk zijn, betekent verantwoordelijk zijn voor de gevolgen van een bepaalde handeling of gebeurtenis. Als de aansprakelijkheid vast staat, ontstaat de verplichting om de veroorzaakte schade te herstellen. Meestal betaalt de aansprakelijke partij een schadevergoeding, maar ook andere vormen van schadeherstel zijn mogelijk. Er zijn verschillende vormen van aansprakelijkheid, hier onder komen er een aantal aan de orde. Mocht u een specifieke vraag hebben neem dan contact op met onze advocaten en juristen op of laat een bericht achter.
Bronnen van aansprakelijkheid
Een aanspraak op schadevergoeding vloeit ergens uit voort en heeft een juridische grondslag. De bronnen voor het ontstaan van aansprakelijkheid kunnen zijn:
- Een contract of overeenkomst (wanprestatie);
- De wet (wettelijke aansprakelijkheid);
- Een rechtmatige daad.
Contract of overeenkomst
De aanspraak op een schadevergoeding kan rechtstreeks voortvloeien uit een bepaling in de overeenkomst, maar kan ook (mede) gebaseerd zijn op de wet. De wet bepaalt bijvoorbeeld dat er bij wanprestatie (het niet nakomen van een overeenkomst) een schadevergoedingsplicht bestaat. Deze verplichting vloeit dus voort uit de overeenkomst, maar is mede gebaseerd op de wet. Als een overeenkomst niet of niet volledig wordt nagekomen kan er sprake zijn van een wanprestatie.
Aansprakelijkheid uit de wet
Voorbeelden van grondslagen uit de wet zijn de onrechtmatige daad, verantwoordelijkheid van ouders voor minderjarige kinderen en de verantwoordelijkheid van bezitters voor schade aangericht door dieren en gebrekkige opstallen.
Rechtmatige daad en onrechtmatige daad
Ook op grond van een rechtmatige verbintenis uit de wet kan een vergoedingsverplichting bestaan. Voorbeelden van een aansprakelijkheid op grond van een rechtmatige daad zijn zaakwaarneming, onverschuldigde betaling of ongerechtvaardigde verrijking. Als uw buurman zonder uw medeweten voorkomt dat u huis instort dan handelt uw buurman rechtmatig, maar bent u wel gehouden zijn of haar kosten te voldoen.
Ook kan er sprake zijn van een onrechtmatige daad. Dit betekent dat iemand een norm schendt waardoor schade ontstaat. De onrechtmatige daad is een van de meest voorkomende grondslagen voor een schadeclaim.
Schuld aansprakelijkheid
We onderscheiden schuldaansprakelijkheid en risico-aansprakelijkheid. Bij schuldaansprakelijkheid moet er sprake zijn van verwijtbaarheid bij de persoon die de schade veroorzaakt. De aansprakelijke partij heeft dus iets fout gedaan en kan een verwijt worden gemaakt. Bij overmacht is schuldaansprakelijkheid uitgesloten. Het is in dat geval niet mogelijk de schade aan te rekenen aan de veroorzaker. Een onrechtmatige daad is een vorm van schuld aansprakelijkheid.
Risico aansprakelijkheid
Bij risico-aansprakelijkheid, of kwalitatieve aansprakelijkheid, ontstaat een schadevergoedingsplicht door een bepaalde verhouding met de schadeveroorzakende zaak. Risico/aansprakelijkheid geldt bijvoorbeeld voor ouders, eigenaren van dieren en eigenaren van onroerend goed. Schuld speelt hier geen rol. De handeling hoeft niet verwijtbaar te zijn.
Advies bij aansprakelijkheid
Neem contact op met HIJINK Advocaten 0800 – 44 55 000 of laat een bericht achter.
Relevante informatie
Materiële schade | Gevolgschade | Schadebeperkingsplicht
