Werkgeversaansprakelijkheid covid/corona besmetting: In april 2020 loopt een zorgmedewerkster een covid besmetting op. De verpleegkundige blijft langdurig last houden van covid klachten en stelt haar werkgever aansprakelijk voor haar letselschade. In een recente uitspraak beoordeelt de rechtbank Amsterdam de aansprakelijkheid van de werkgever voor letselschade door een covid besmetting op het werk.
Een coördinerend verpleegkundige stelt dat zij covid opliep tijdens haar werk. De rechter wijst de vordering uiteindelijk toe. De vrouw bewijst dat besmetting op het werk aannemelijk is en een besmetting in de privé sfeer niet. De werkgever kwam de zorgplicht niet na, omdat het dragen van beschermingsmiddelen tijdens de mogelijke besmettingsmomenten noodzakelijk, wenselijk en haalbaar was.
Toetsingskader aansprakelijkheid werkgever covid besmetting
De rechter stelt eerst het toetsingskader vast. Om de aansprakelijkheid vast te stellen is van belang of de verpleegkundige de besmetting opliep tijdens haar werk en of de werkgever maatregelen had moeten nemen om de besmetting te voorkomen:
‘[Voor het vaststellen van de aansprakelijkheid] moet beoordeeld worden of kan worden vastgesteld dat werkneemster haar covid-19 besmetting heeft opgelopen op de werkvloer en zo ja, of werkgeefster haar zorgplicht heeft geschonden.’
Besmetting op de werkvloer?
De rechter beoordeelt het contact van de zorgmedewerker met besmette personen op het werk. De rechters stelt vast dat blijkt dat de vrouw op 9, 10 en 12 april zonder persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) werkte met besmette personen. Op 17 april had de vrouw klachten. Op 19 april testte ze positief. De incubatietijd van Covid-19 is 2 tot 14 dagen. De werkzaamheden zonder PBM kunnen daarom tot de corona besmetting van de verpleegkundige hebben geleid.
De rechter neemt bovendien aan dat 1.5 meer afstand houden lastig of onmogelijk was gezien de specifieke werkomstandigheden. Dit maakt overdracht van covid van aannemelijk:
‘De hulpbehoevendheid van de bewoners en het gegeven dat zij de coronaleefregels niet of zeer lastig konden onthouden, leidde er onder andere toe dat het houden van 1.5 meter afstand in de werksituatie – op het moment dat er nog geen test was afgenomen en de betreffende bewoner nog niet geïsoleerd werd verzorgd – lastig, zo niet onmogelijk was.’
Geen besmetting privé sfeer
De besmetting ontstond tijdens een lock down. De beperkingen van de lock down maken besmetting tijdens een sociale activiteit onaannemelijk. Na de eerste besmetting op het werk (10 april) is de vrouw buiten werktijd in quarantaine gegaan. Familieleden deden haar boodschappen. Zij ontmoette haar ouders 1 keer, in een tuin, op 1.5 meter afstand. De ouders verklaren rond die tijd niet besmet te zijn geweest. Dat de besmetting in de privé sfeer ontstond is daarom niet aannemelijk. De rechter concludeert:
‘Het voorgaande overziend is de kantonrechter dan ook van oordeel dat werkneemster voldoende heeft aangetoond dat zij haar covid-19 besmetting in de uitoefening van haar werkzaamheden heeft opgelopen.’
Zorgplicht werkgever covid
De rechter neemt aan dat de vrouw covid opliep tijdens haar werk. De volgende vraag is of de werkgever een verwijt valt te maken. De rechter oordeelt uiteindelijk dat de werkgever de zorgplicht schond. Op grond van de RIVM-richtlijn was het aan de werkgever:
‘om zich een oordeel te vormen over de vraag of het dragen van mondkapjes in de gemeenschappelijke ruimten noodzakelijk, wenselijk en praktisch gezien haalbaar was.’
De eerste besmetting werd vastgesteld op 10 april, de tweede op 12 april. De verpleegkundigen vroegen om beschermingsmiddelen. De werkgever weigerde dit verzoek. Op 17 april werd het gebruik van mondkapjes en handschoenen alsnog verplicht. De rechter oordeelt daarom dat het praktisch haalbaar was om mondkapjes te dragen. Mondkapjes dragen was vanwege de besmettingen en de contacten tussen de bewoners en verzorgers ook noodzakelijk en wenselijk.
Eigen verantwoordelijkheid zorgverlener covid
De werkinstructies schreven voor dat bij verdenking van een corona besmetting beschermingsmiddelen werden gebruikt. Volgens de werkinstructies stelt een arts de verdenking van een covid besmetting vast. De werkinstructies gaven de coördinerend verpleegkundige niet de vrijheid om zelf te bepalen of gebruik van PBM nodig was. Het beroep op de eigen verantwoordelijkheid van de zorgverlener wordt daarom afgewezen. De rechter vindt dat de werkgever ook door de strikte werkinstructies de zorgplicht schond.
Beoordelen schadeclaim covid besmetting op het werk
De uitspraak toont aan dat een schadeclaim mogelijk is voor de langdurige gevolgen van een corona-besmetting. Om de aansprakelijkheid vast te stellen is onder andere van belang:
- Dat de werknemer aantoont dat besmetting op het werk aannemelijk is en besmetting thuis niet aannemelijk;
- Wat we destijds van covid-19 wisten en de geldende RIVM-richtlijnen;
- Welke functie en verantwoordelijkheid de werknemer heeft binnen de organisatie;
- De geldende werkinstructies en door de werkgever genomen veiligheidsmaatregel;
- Of het gebruik en het beschikbaar stellen van PBM praktisch haalbaar was.
Belang van deze uitspraak
De verpleegkundige in deze zaak kan aantonen dat er meerdere mogelijkheden waren om tijdens het werk besmet te raken. Daarnaast is er bewijs dat de kans bijzonder klein is dat zij buiten werktijd besmet raakte. Bewijs dat iemand niet met andere mensen in contact is geweest, zal in de meeste gevallen bijzonder lastig te leveren zijn. Ook het weigeren van een verzoek van werknemers om PBM te mogen gebruiken en de starre werkinstructies van de werkgever zijn specifiek voor dit geval. De mogelijkheden die deze uitspraak biedt om schade te claimen voor covid klachten zijn daarom beperkt.
Bespreek uw schadeclaim
Bron: Rechtbank Amsterdam 16 december 2022, ECLI:NL:RBAMS:2022:7569